Ders zili çalıyor!..

Akşam Gazetesi'nden Sibel Ateş Yengin, Eğitim Sosyoloğu Doç. Dr. Levent Eraslan’a sordu...

Uzun bir yaz tatili sonrası öğrencilerimiz tekrar okula başlayacaklar. Önerileriniz nelerdir?

Siz uzun bir tatil dediğinizde aklıma eğitim ve öğretime ayrılan sürenin aslında ne kadar az olduğu geldi. ABD’de 200 Japonya’da 220 gün olduğu düşünülürse bu sürenin tatilin asında çok olduğu görülecektir. Önemli olan aslında çocuğun kaliteli zaman geçirmesi. Derslere ara verildiğinde hemen kuralları esnetmek, uyku saatlerini değiştirmek, akıllı telefon ve tabletlere çocukları teslim etmek gibi hatalar yapmaktayız. Bu durum çocuklarda bir rehavet ve boşluk oluşturmakta ve sürede geçince alışkanlığa dönüşmektedir. Sanırım bu satırları okuyan her aile aynı serzenişte bulunmaktadır. “Pazartesi okul açılacak sen ne haldesin” bunu çok duyuyorum etrafımda, ancak bunu söyleyen ebeveynlerin çok bir oranı tatili boş zaman olarak görmekte. Aslında tatil, bir dinlenme ve nefes alma aralığı bizlerde tatili çok seven bir ülkeyiz. Yeni yıl gelince ilk takvimlerdeki kırmızı günleri sayıyoruz. Okul başladıktan on gün daha tatilin etkileri devam edebilir. Bu yüzden süreci iyi yönetmesi gerekmekte hem ailenin hem de çocuklarımızın. Önerilerimiz ise şöyle; Öncelikle mental olarak okulun başlayacağı ve tatilin sona erdiğine dönük bir telkin süreci oluşturulmalı. Çocuk okulun açılacağına ve tatil alışkanlıklarını terk etmeye kendini hazırlamalı. Bu süreçte anne ve babanın sert direktifleri sonuç vermeyebilir. Ben dili dediğimiz bir söylem ile hareket etmeli. “hepimizin tatil süreci bitti, bizler işe sizler okula hazırlanmalıyız” gibi… Uyku ve yemek düzenine yeniden bir düzenleme yapılması gerekmekte. Özellikle kahvaltı saatlerine dikkat edilmeli. Televizyon ve akıllı telefonlar yerine kahvaltı sonrası eğitimsel etkinlikler fayda sağlayabilir. Ayrıca tatil sonrası dönülen bir evde ya da ders kitaplarının kaldırıldığı çocuk odasını birlikte düzenleyebilirsiniz. Birlikte okul alış verişi de okula ısınmanın önemli yollarından biri. Elbette öğretim kademelerine göre bu öneriler değişmekte yaş büyüdükçe çocuk artık kendi hazırlıklarını yapar hale gelmelidir. Ancak okul öncesinden üniversiteye okula başlamak ayrı bir heyecan ve mutluluk olsa gerek.

Hocam az önce tabletlerden, akıllı telefonlardan bahsettik. Hiç mi yararı yok bu teknolojilerin?

Elbette faydalı yönleri var. Sınırlı ve kaliteli kullanıldığı sürece. Örneğin 4-6 yaş grubu için dikkati ve kontrolü öğreten oyunlar, daha büyük yaş grupları için dil öğretimi ve karar vermeyi geliştiren oyunlar mevcut.  İnternet eğitim ve öğrenme amaçlı kullanılabilir, yaş ilerledikçe araştırma ve proje yapmada elbette bu teknolojilerin faydası mevcut. Sosyal medya kullanımı ile dijital sosyalleşme adını verdiğimiz yeni nesil sosyal iletişim ağları kurulabilir.  Ancak sınırsız kullanımı ile fiziksel olarak boyun sırt, bilek ve göz ağrısı, psikolojik olarak da içine kapanıklık, asosyalleşme ve hırçınlık gibi olumsuz durumlar oluşabilir.

BU UYARILARI CİDDİYE ALIN!

Çocuğunuzun sosyal medya kullanımını gözleyin, çocuğunuz sosyal medyayı sağlıklı kullanabilecek bilince erişene kadar sosyal medyayı kullanmadığına emin olun.

Çocuğunuzun internet geçmişini düzenli olarak kontrol edin bu sayede çocuğunuzun düşünceleri hakkında fikre sahip olabilirsiniz.

Çocuğunuzun Facebook, Instagram Snapchat gibi kullandığı sosyal medyadaki mesajlarını kontrol edin. Mavi Balina (Blue Whale) tarzı oyunları oynayan çocuklarda depresyon hatta intihara varan düşünceler görülebilir. Çocuğunuzla daha çok zaman geçirin.

İnternette yayılan yeni akımlar hakkında bilgi sahibi olun

Çocuğunuzda daha sık sohbet edin, nternete giriyorsa bunu beraber yapmaya dikkat edin, güvenli sitelerde beraber yapabileceğiniz birçok aktivite bulunmakta.

Çocuğunuzun Mavi Balina veya bu tarz oyunlara kapıldığını fark ederseniz acilen internet erişimini kesin. Kolluk güçleriyle temasa geçin ve tavsiyelerine uyun. Böylesi bir durumda  [email protected], [email protected], [email protected], [email protected] adreslerine bağlantı adresi ve ekran görüntüsüyle bildirim yapın.

ÇOCUĞUNUZDA BU BELİRTİLER VARSA DİKKAT!

- Aile ve arkadaşlardan uzaklaşma (asosyalleşme), ani içine kapanıklık

- Sürekli tekrar eden moral bozukluğu ve mutsuzluk hali,

- Derslerinde başarısızlıklar ve düşük not almalar başlaması,

- Kendisine ve dışarıya karşı ani çıkışlar ve ani öfkelenme,

- Önceden yapmayı sevdiği aktivitelere karşı ilgi kaybı,

- Geç saatlere kadar internette gezinme,

- İnternette çok uzun zaman geçirme,

- Sosyal aktivitelerinden soyutlanma,

- Uzun süre ortadan kaybolmalar,

- Vücutta anormal yaralar.

Kısıtlamayın...

Aileler çocuklarının oyun oynama hususunda nasıl bir kısıtlamaya gitmelidir?

Kısıtlama çok etkili değil. Bundan ziyade çocuklarımıza aşırı oyun oynamanın zararlarını anlatmalı ve belirli zaman dilimlerinde sınırlı kullanımı sağlamalıyız. Yasaklamak yerine zekâlarını ve sosyalleşmelerini geliştirici dijital oyunlara yönlendirmek ve bunu da belirlenen sürede yapılmasını sağlamak en iyisi. Her yerde telefonlarla oynayan çocuklar görüyoruz. Bu kentleşme sürecinin bir sonucu. Bir konferansımda ailelere “En son ne zaman çocuklarınızla toprağa ayaklarınız değdi?” diye sordum. Sürekli betonlaştırılmış fiziki ve sosyal çevrelerde vakit geçiriyoruz. AVM kültürü adı verdiğimiz yine kapalı ve beton yapılara çocuklarımızı hapsediyoruz. Hâlbuki hayvanat bahçeleri, doğa gezileri, pazar yerlerinde zaman geçirmek daha faydalı.

Sosyal medya üzerinden oynan oyunlar için nasıl bir değerlendirme yaparsınız?

Gençlerin özellikle ergenlik dönemlerine özgü, cesaret deneme, farklı olma ve görünme isteklerini harekete geçiren bu oyunların kademeli ilerlediğini ve başarma hissini yaşatıyor. Midnight Game ve gençlerin ortadan kaybolarak ailelerini olabildiğince korkutmak ve dikkat çekmek amaçlı Lost Game, 24 Hour Challenge, 48 Hour Challenge ve 72 Hour Challenge gibi oyunlara karşı anne ve babalar bazı tedbirler almalıdır. Ayrıca YouTuberlar da çocukları derinden etkiliyor. Saatlerce bir bilgisayar oyunu üzerinden yapılan küfürlü ve argo ifadeleri dinleyen bir çocuk hemen taklit ediyor. YouTuberlar’ın da ilgi çekmek için videolarını kimi zaman tehlikeli ve yasa dışı yollara başvurmaları da ayrı bir tartışma konusu. Bu da göz ardı edilemeyecek kadar önemli.