Hakikat Değişmez, Değişene Hakikat Denmez!
Doğalgazda son çare tahkim
Son dönemlerde petrol fiyatlarındaki düşüş doğal gaz fiyatlarında da revizyonu gündeme getirirken, Avrupa ülkelerinin Rus gazında yararlandığı ucuz fiyatlar Türkiye’ye yansımadı. Uzmanlara göre Rus doğal gazında Türkiye’nin son çaresi uluslararası tahkim olabilir.
Milliyet Gazetesi'nden Mithat Yurdakul'un haberine göre petrolde ABD merkezli sarsıntının ardından düşen fiyatlar, petrole göre endekslenen doğal gaz fiyatlarında da revizyonu gündeme getirdi. Rus enerji şirketi Gazprom, martta Bulgaristan’a sattığı gazın fiyatında yüzde 40 indirime giderken, Türkiye’nin Rus gazında indirim talepleri halen masada bulunuyor. Avrupa’da en pahalı Rus doğal gazını kullanan Türkiye, tüketimindeki doğal gaz ağırlığı nedeniyle Gazprom’un fiyat politikasından en çok etkilenen ülkelerin başını çekiyor. Rus gazını Ukrayna’ya uğramadan doğrudan Türkiye’ye taşıyan TürkAkım’la düşen maliyetlerin fiyatlara indirim olarak yansıması da beklentiler arasında.
Uzun kontrat
Türkiye’nin doğal gazı uzun vadeli kontratlarla alırken Avrupa’nın spot piyasalar üzerinden alım yapması, Avrupa’yı değişen fiyat koşullar karşısında avantajlı hale getiriyor. Burada uzmanlar, Rusya’yla yapılanınkine benzer uzun vadeli alım anlaşmalarının, süreç içinde “demode” kaldığına dikkat çekiyor. Eskiden doğalgazda bu denli arz bolluğu olmadığına işaret eden uzmanlar, İran ve Azeri gazı ile Cezayir ve Nijerya LNG’si gibi kaynakların çeşitlendiği bir dönemde Türkiye için belirlenen fiyatların adil olmadığı görüşünde.
Yeniden pazarlık
Enerji Ekonomisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, Avrupa’nın doğal gaz alım sözleşmelerinin petrol fiyatına endekslenmekten çıktığını, spot piyasadan gaz alımına yönelim olduğunu söyledi. Tüm Avrupa’nın bu süreçte gaz için yeniden pazarlık yaptığına dikkat çeken Kumbaroğlu, “Bir pazarlık yapmayan bizim kaldığımızı kendileri açıkladı” dedi. Gazda fiyatlamanın formül pazarlıklarına bağlı olduğuna dikkat çeken Kumbaroğlu, bu görüşmelerin kapalı kapılar yerine artık açık yapılması gerektiğini ifade etti.
TürkAkım’da Türkiye 10 yıl süreyle gaz almasa da Rusya’nın yaptığı harcamayı çıkaracağına dikkat çeken Kumbaroğlu, “Bu durum, ‘al ya da öde’nin başka şekline dönüşüyor. Rusya doğal gazda indirim yapmazsa uluslararası tahkime gidebilir bu şartlarda” diye konuştu.