Dündarlı Kasabası'nda 'satılan' küçük kızlar!...
Niğde Devlet Hastanesi yetkililerinin gebe takip uygulamasına başvuruların azlığı üzerine başlattığı çalışma sonucunda, kız çocuklarının 11-14 yaş arası evlendirildiği ortaya çıktı.
Gebe takip uygulamasına başvuruların az olmasının nedeninin ise, çocuk yaşta hamile kalan kızların ailelerinin yasal işlem başlatılacağını bilmeleri ve bundan korkmaları olduğu belirtildi.
Niğde'ye 60 kilometre uzaklıkta bulunan Dündarlı kasabasında,
ilkokul çağında nişanlandırılan kız çocukları, 11-14 yaş arasında
evlendiriliyor. Niğde'de çocuk yaşta evliliklerin Türkiye
ortalamasının üzerinde olduğunu belirten Sosyolog Bülent Kara,
pilot bölge seçilen Bor ilçesinde çocuk yaşta evliliklerle mücadele
için başlatılan projenin, İl Sağlık Müdürlüğü'nün desteğini
çekmesiyle askıya alındığını söyledi. Uzmanlar, çocuk gelin
vakalarının son yıllarda Niğde merkeze doğru yayıldığı, devlet
yetkililerin bu duruma göz yumduğu konusunda uyardı. Milliyet'in
Dündarlı'da konuştuğu kadınlar da şikayetçi; Bassınlar
cezayı bakalım bir daha oluyor mu?
Niğde Devlet
Hastanesi yetkilileri, Niğde'nin Dündarlı kasabasında gebe takip
uygulamasına başvuruların az olmasını fark ederek harekete geçince,
korkunç bir gerçeği ortaya çıkardı.
Yapılan araştırmalarda, kız çocuklarının ilkokulda
nişanlandırılarak, 11-14 yaş arasında evlendirildiği saptandı.
Burada düğün eksik olmaz'
Niğde merkeze bağlı Dündarlı kasabasına, önce davul
zurna, ardından üç el silah sesi eşliğinde giriyoruz. Belediye
binası bahçesinde oturan birkaç erkeğe, Düğün mü var diye
sorunca, gülerek yanıt veriyorlar: Düğün var tabii. Burada
düğün eksik olmaz! Akşam atılan silahları görsen, Teksas gibi!
Muhtar Numan Sert'le, köy meydanındaki kahvehanesinde
konuşuyoruz. Kız çocuklarının erken yaşta evlendirildiklerini inkar
etmiyor: Çocuk evliliği daha önceleri yoktu. Ortaokulu
bitirip liseye devam etmeyen kızlar evlendiriliyor. Diyelim kız 16
yaşında. Nişanlanır, 2 sene sonra da evlenir. Önce imam nikahı
kıyılır, sonra resmi nikah beklenir. Kızlar liseye son 5-6 senedir
devam ediyor.
Numan bey, kendi kızını 17 yaşında evlendirmiş. 15 yaş
ve altındaki kız çocukların evlendirildiklerini kesinlikle kabul
etmiyor, ancak nadiren' olduğunu söylüyor: 13 yaşında
evlendirmek olur mu hiç! 16-17 olabilir, 15 yaş altı zaten
suç!
Kız sattım
Köydeki delikanlılar ise Numan bey ile aynı fikirde
değil. Kahvede masalarına konuk olduğumuz gençler, 20-25 yaş
arasında. Biri yeni askerden dönmüş, 17 yaşında nişanlısı varmış.
Diğerleri askere gidecekmiş. Kendilerinden pek bahsetmiyorlar ama
belediye başkanının 22 yaşındaki oğlunu, 14 yaşındaki kızla
nişanladığını, 8. sınıfta okuyan neredeyse bütün kızların nişanlı
olduklarını anlatıyorlar. Burada kızlar 10, erkekler 20
yaş ve üstü evlendirilir diyorlar. Masada amcaları
sayılacak biri, çocuk yaşta evlendirilmeyen kız çocuklarının
sayısının bir elin parmağını geçmeyecek kadar az olduğunu
vurgulamak için; Bir tane 17 yaşında vardı, ben
sattım diye araya giriyor. Kız
evlendirmek yerine kullanılan satmak.
Satmak Dündarlı'da sıklıkla telaffuz edilen bir
kelime. 78 yaşındaki Mehmet amca da, Okul bitince kızlar
satılıyor diyerek, köyün usulünün' böyle olduğunu
söylüyor.
İki senesi kaldı
Rukiye hanım (51), 15'inde evlenmiş. Bir kızını 13 yaşında
evlendirmiş çünkü; Bu köyün kanunu böyle.
Bir kızı daha varmış, o bu sene liseye başlayacakmış.
Vermem onu erken diyor. Kızının okumasını, kendi
ve ablasıyla aynı kaderi paylaşmamasını istiyor. Sohbetimize iki
kız çocuğu kulak kesiliyor. Bir adam, Bak mesela, bu 11 yaşında.
İki senesi kaldı deyince, gülüşmeler oluyor. Kadınlar, çevre
köylerde de durumun aynı olduğunu söylüyor. Fadime teyze,
konuştuğumuz diğer kadınlar gibi, çocukların evlendirilmesini doğru
bulmuyor: Suç değil mi, bassınlar cezayı da bakalım bir
daha oluyor mu!
4 gün 4 gece düğün
Düğün yerine gidiyoruz. Kapıda lokum, bisküvi ve şeker
ikramı var. Dündarlı'da düğünler, 4 gün 4 gece sürüyor. Kerpiç bir
evin bahçesindeki düğün yerinde, yerdeki sedirlerde oturuluyor.
Bahçenin bir ucunda klavye çalıp şarkı söyleyen genç bir adam var.
Gelinin lise 2'de okuduğunu, damadın ise askerden yeni geldiğini
öğreniyoruz. Ancak damat, gelini evine bırakmaya gittiği için ikisi
de düğün yerinde yok. Bir süre gelmelerini bekliyoruz ama düğün
sahiplerinden bir beyefendi, gazeteci olduğumuzu öğrenince, bizi
kibarca dışarı buyur ediyor.
Liseden 3 mezun
Niğde'de bir sağlık kuruluşunda çalışan, ismini vermek
istemeyen sosyal hizmet uzmanı, Dündarlı'nın gebe takibi yapılmayan
yerler arasında olması nedeniyle dikkatlerini çektiğini söyledi.
Uzman, bir araştırmaya göre, kasabada ortaöğretimden sonra liseye
devam ederek mezun olan kız öğrenci sayısının 3 olduğunu belirtti:
15'inde hâlâ evlenmemiş kızlara evde kalmış' gözüyle
bakılıyor. Kız çocuklar hamile kalınca, yasal işlem başlatılacağı
için hastaneye gidemiyor. Kasabada aile içi şiddet vakaları yüksek.
Riskli gebeliklerde takip olmadığı için engelli doğan çocuk sayısı
da çok fazla.
Sözlü için arka sıra izni!
Niğde Devlet Hastanesi'nde geçen yıllarda görev yapan
bir psikolog ise çocukların ilkokul çağında nişanlandırıldığını
saptadıklarını belirterek, bir öğretmen arkadaşının kendisi ile
paylaştığı hikayeyi şöyle anlattı: Bir öğretmen arkadaşım
bir gün bir kız öğrencisine tahtaya kalkmasını söylemiş. Kız ayağa
kalkıp yerine oturmuş. Tekrar seslenince yine kalkmış, ardından
yine oturmuş. Öğretmen arkadaşım bakmış, kız arkasına bakıp yerine
oturuyor. Kalkmama izin vermiyor' deyip arkadaki bir erkek
öğrenciyi gösterince, arkadaşım Oğlum sana ne oluyor' demiş.
Çocuk, Ben onun nişanlısıyım' diye yanıt vermiş.
Aileleri nerede?
İsmini vermek istemeyen psikolog, devlet kurumlarının
çocuk gelin vakalarına göz yumduğunu savunarak, şöyle devam etti:
Dündarlı'ya aile içi şiddet için gittiğim sınıfa şöyle bir
bakıp, Bunların aileleri yok mu' dedim. Sınıfta hep 14-15
yaşlarında kızlar ve kucaklarında çocuklar vardı. Dinlemeye onlar
gelmiş. Askerden dönen erkekleri, kız çocuklarıyla evlendiriyorlar.
Erkek, iş için şehir dışına çıkarsa, kızı beklemeden başkasıyla
evlendiriyorlar. İkinci evlilik, 30 yaş ve üstü erkeklerle oluyor.
Bu duruma göz yumuluyor. Diyanet de göz yumuyor. Herkes yasak
olduğunu biliyor. Adli süreç başlasa, hemen herkesin cezaevine
gireceği biliniyor.
Merkeze yayıldı
Psikolog, çocuk yaşta evliliklerin Niğde merkeze doğru yayıldığı
konusunda uyararak, şunları söyledi: Ensest de evlilik
sebeplerinden biri. İntihar girişiminde bulunan bir kadın, babası
tarafından tecavüze uğrayınca evlendirildiğini anlatmıştı.
Tecavüzcüsüyle evlendirilen kızlar var. Devlet kademelerinde yüksek
mevkilerde bulunan bazı kişilerden, Değiştirip ne yapacaksınız,
nasıl önleyeceksiniz' diyenler olmuştu. Çocuklar Okumak istiyoruz,
evlenmek istemiyoruz artık' diyor ama herkes üç maymunu
oynuyor.
Proje askıya alınmış
Niğde Üniversitesi Sosyoloji bölümü öğretim üyesi Yrd.
Doç. Dr. Bülent Kara, Niğde'de çocuk gelin vakalarının Türkiye
ortalamasının üzerinde olduğunu söyledi. Kara, çocuk gelinlerle
mücadele için pilot bölge seçilen Bor ilçesinde başlatılan
projenin, Niğde İl Sağlık Müdür Ali Rıza Erdoğan'ın desteğini
çekmesiyle askıya alındığını belirterek, şunları söyledi:
Niğde Üniversitesi olarak, Niğde Valiliği ve Bor
Kaymakamlığı ile 5 yıllık Ah Bir Çocuk Olsam' adında ortak bir
proje yürütüyorduk. Amaç, erken yaşta evliliklerin nedenlerini
tespit etmek ve süreç içinde azalmasını sağlamaktı. Proje 1 yıl
sürdü, ancak Bor Kaymakamı görevden alınınca, İl Sağlık Müdürü de
projeden çekildi. 2012 Nisan'ında başlatmıştık projeyi, 5 ay
önce askıya alındı. İl Sağlık Müdürlüğü, projenin yürütücülerinden
olduğu ve desteğini çektiği için devam edemedik. Niğde'de erken
yaşta evlilikler, Türkiye ortalamasının üzerinde. Kızlar, 11-14 yaş
arasında evlendiriliyor.
Teyze dediklerim
Sosyal hizmet uzmanına göre, kız çocuklarının
eğitimine harcanacak para gereksiz' görülüyor. Kızlar, 13 yaşında
evlenmek zorunda hissettikleri için, erken ergenliğe giriyor. Küçük
yaşta ev işlerine alıştırılan kızlar, çocuk yaşta erişkin gibi
davranmaya başlıyor: Bir gün ziyarete gittiğimiz bir köyün
muhtarı durumu paylaşınca bize hak verdi. Sonradan öğrendik ki
kızını 13 yaşında evlendirmiş. Bir belediye başkanı da
söylediklerimizi onayladı. Meğer o da 21 yaşındaki oğlunu, 13
yaşında bir kızla evlendirmiş. Hamilelikte ortalama yaş, 14.
Genelde 20 yaş üstü erkeklerle evlendiriliyorlar. Hastalıklı bir
durum var. Ben 37 yaşındayım, hastaneye gelen bazı kadınlara
Teyze' diyordum. Teyze dediklerim benden 10 yaş küçük çıkıyordu.
Çocuk yaşta çocuk doğurmaya başladıkları için erken yaşta
yıpranıyorlar. 30 yaşında kayınvalide olanlar var.
BURCU KARAKAŞ / MİLLİYET İNTERNET SİTESİ