İyisiyle kötüsüyle kolestrol

Sağlıklı ve dengeli bir yaşam için kanda belli bir miktarda kolesterol bulunması şart. Peki kolesterol seviyenizi normal düzeyde tutmak için neler yapmanız gerektiğini biliyor musunuz?

İyisiyle kötüsüyle kolestrol
Akşam'dan Nil Şahin Gürhan'ın yazısı...

Kolesterol, yaşam için gerekli olan mum kıvamında yağımsı bir maddedir. Beyinde, sinirlerde, kalpte, bağırsaklarda, kaslarda ve karaciğerde bulunur. Vücudumuz kolesterolü kullanarak hormon, D vitamini ve yağları sindiren safra asitlerini üretir. Bu işlemler için kanda belirli bir miktarda kolesterol bulunması gerekir. Ancak kolesterolün kanda belirli bir miktardan fazla olması da problem yaratır. Fazla kolesterol kan damarlarında birikir ve damarların sertleşmesine ve daralmasına (arteriyoskleroz) yol açar. Bu da kanın akışkanlığını engelleyerek, kalbi gereğinden fazla yorar. Kalp hastalıklarının oluşumunu tetikler. Kolesterol, kanda HDL, LDL ve VLDL olarak isimlendirilen lipoproteinlerle taşınırlar. HDL; iyi huylu kolesteroldür, damarları temizler. Damar tıkanıklığını önler. LDL ve VLDL ise; kötü huylu kolesteroldür, damarları tıkar.

KÖTÜ KOLESTEROLÜN YÜKSEK OLMASININ NEDENLERİ

- Genetik özelliğiniz kan kolesterolümüzün yükselmesinde etkilidir. Vücudumuz da üretilen kolesterol seviyesi olması gerekenden fazla ise bunu istenilen seviyeye indirmek çok daha fazla emek ister

- Yaşımız ilerledikçe kan kolesterol seviyemiz artar.

- Aynı yaştaki erkeklerin kolesterol seviyeleri, bayanların kolesterol seviyelerinden daha yüksektir.

- Kadınlarda menopozla birlikte kolesterol erkeklerde olduğu gibi büyük bir risk teşkil eder.

- Beslenme şeklimiz kan kolesterolü sağlıklı seviyede tutmamızda ömür boyu etkilidir.

- Hareketsiz ve sedanter bir yaşam kötü kolesterolü yükseltir, hareketli bir yaşam da iyi kolesterolün yükselmesini kolaylaştırır.

- Fazla kilo, kan kolesterol seviyemizi bozulmasını kolaylaştırır, kalp hastalığı görülme riskini yükseltir.


HDL’Yİ YÜKSELTMEK, LDL VE TOTAL KOLESTEROLÜ DÜŞÜRMEK İÇİN:

- Bol bol yürüyüş ve spor yapmak, kolesterol dengesini düzeltmekte çok etkilidir. Hareket sağlıktır. Ne kadar hareketli yaşarsanız, kan kolesterolünüze o kadar sözünüz geçer. Düzenli ve sürekli hareket; kötü kolesterol LDL’ yi düşürür, iyi huylu kolesterol HDL’ yi yükseltir. Her gün minimum 30 dakika yürüyüş yapmak sağlıklı bir seçimdir.

- Diyetimizde taze sebze ve meyveye yer vermek kolesterolü dengelemekte en büyük yardımcımızdır.

- Düzenli ve ölçülü zeytinyağı kullanımı HDL – LDL oranını dengeler.

- Kuruyemişlerin düzenli ve belirli bir miktarda tüketimi, kan kolesterol dengesini düzeltmekte etkilidir. Badem, ceviz veya fındık her gün düzenli olarak az miktarda tüketilmelidir.

- Bitkisel hiçbir yiyecek kolesterol içermez. Ancak fazla şeker ve unlu yiyecek tüketmek kötü kolesterolü yükseltmektedir.

- Ölçülü kolesterol almalısınız. Kolesterol vücudumuza hayvansal besinlerden alınır, bir miktar da vücudumuzda üretilir. Dengeli ve yeterli kolesterol alımı dengeli kolesterol üretiminde etkilidir.

- Süt ve süt ürünleri grubundan olan yoğurt, peynir gibi besinler hayvansal kaynaklı besin olması nedeni ile miktar olarak tüketiminde aşırıya kaçılmaması gereken besinlerdir. Günde ortalama 2–3 su bardağı süt veya yoğurt, 1-2 dilim peynirden fazlası tüketilmemelidir

- Kepekli, yulaflı, çavdar, tam buğday ekmeği tüketmek suretiyle alınan sağlıklı lif, kolesterolü düşürmekte yardımcımız olur.

- Kuru baklagiller haftada 2–3 defa tüketilmelidir. Kuru baklagiller zengin posa içeriklerinden dolayı kan kolesterolünü azaltıcı yönde etki göstermektedir. Kuru baklagiller ayrıca birçok vitamin ve mineralden de zengindir.

- Izgara, haşlama, fırında hazırlanan besinleri daha çok tercih etmeniz gerektiğini unutmayın.

- Yumurtayı suçlamayın. Günde 1 adetten fazla ve katı yağla birlikte yemediğiniz müddetçe yumurta kan kolesterol seviyesini yükseltmez. Yumurta çok kaliteli bir demir ve protein kaynağı olarak düşünülmelidir. Temel beslenmede mutlaka yer almalıdır.

- Şişmanlık kolesterolü yükseltir. Kilomuzu kontrol ederek HDL’mizin yükselmesini, LDL ve total kolesterolünüzün düşmesini sağlayabiliriz.

- Stres kötü ve total kolesterolü yükselten en etkili faktörlerden biridir.

- Alkol tüketimi, kolesterol seviyenizi bozmakta yüksek derecede etkilidir.

NİL ŞAHİN GÜRHAN / AKŞAM