20 yaş dişi
20 yaş dişi
Bu dişlerin ağızda bırakılıp bırakılmaması konusu tartışmalıdır.
Eğer doğru pozisyonda sürerlerse ve çevre dokulara zarar vermiyorsa
bu dişin yerinde kalmasında bir sakınca yoktur. Çene kemiğine
kaynaşmış ve anormal pozisyonlu bir dişin (röntgenle tespit
edilmiş) ileride yol açacağı zararlar göz önüne alınarak çekimine
karar verilebilir. Diş arkındaki yer darlığı durumlarında dişin
sürmesi dişeti- kemik ve diğer komşu diş engeline takılabilir.
Yirmilik dişin çekilmesini gerektiren haller nelerdir?
ÇÜRÜK: Tükürük, bakteri ve yiyecek parçacıkları yeni çıkmakta olan
dişin açtığı yuvada birikerek hem yirmilik dişi hem de yanındaki
azı dişini tehdit eder. Bu tip çürükleri fark etmek ve tedavi etmek
oldukça zordur. Ağrı ve enfeksiyona yol açan veapseyle sonuçlanan
ağır tablolar meydana gelebiliyor.
DİŞETİ HASTALIĞI (perikoronit): Kısmen çıkmış bir yirmilik dişin
dişetinde bakteri ve yiyecek artıklarının depolandığı bir
enfeksiyon odağı oluşur. Bu durum ağız kokusu, ağrı, ödem ve
trismusa (ağzın tam açılamaması hali) sebep olur. Enfeksiyon
lenfler aracılığı ile yanak ve boyuna yayılabilir. Yirmilik dişin
etrafındaki bu enfeksiyona yatkın zemin her seferinde kolayca
enfekte olmaya adaydır. (Bakınız, Dişeti hastalıkları)
BASINÇ AĞRISI: Sürme sırasında komşu dişlere de basınç
uygulanıyorsa sıkışmadan dolayı da bir ağrı hissedilebilir. Bazı
durumlarda bu basınç aşınmaya yol açar.
ORTODONTİK SEBEPLER: Pek çok genç birey dişlerindeki
çapraşıklıkları düzeltmek için ortodontik tedavi görmektedir. Yirmi
yaş dişlerinin sürme basınçları diğer dişlere de yansıyacağından
diğer dişlerde de bir hareketlilik olur, çapraşıklıklar
artabilir.
PROTEZLE İLGİLİ SEBEPLER: Protez planlaması yapılan bir ağızda
yirmilik dişleri hesaba katmak gerekir. Çünkü, yirmilik diş
çekildikten sonra değişen ağız yapısına göre yeni bir protez yapmak
gerekecektir.
KİST OLUŞUMU: Gömük bir dişin sebep olduğu kistik vakalar
gözlenmiştir. Kist kemik yıkımına, çene genişlemesine ve çevredeki
dişlerin yer değiştirmesine ya da zarar görmesine sebep olur. Kemik
yıkımını önlemek için diş çekilmeli ve kist temizlenmelidir.
Nadiren bu kist çok geniş alanlara yayılırsa tümörlere dönüşebilir
veya çene kemiğinde kendiliğinden kırılmalara yol
açabilir.(Bakınız,Diş Apsesi)
Hiçbir rahatsızlık vermese de kötü pozisyonlu bir yirmilik diş
niçin çekilmelidir?
Dişin pozisyonunun bozuk olması enfeksiyon için tek başına yeterli
bir sebeptir. böyle bir durumda bahsedilen problemler mutlaka
yaşanacaktır. Üstelik bu tip problemler aniden ve beklenmeyen bir
zamanda gelişirler.
Yirmilik dişler, fırça ve diş ipiyle ulaşılması zor alanlarda
bulunurlar. Zamanla çürümeye yol açan bakteri, asit ve yiyecek
artıkları bu bölgede toplanır. Eğer diş çürür ve dolguyla restore
edilmezse diş kısa zamanda iltihaplanır.
Bu dişleri temiz tutmak zor olduğundan biriken bakteri ve yiyecek
artıkları kötü ağız kokusuna sebep olur.
Dişeti altında yatay (düşeyden sapmış) pozisyondaki gömük bir diş,
diğer dişlerin hareketi, sıklaşması ve çarpıklaşması ile
sonuçlanacak olan bir basınç oluşturur.
Gömük dişin üzerini kaplayan dişetinin altına toplanan bakteriler
enfeksiyona yol açar.
Yirmilik dişlerin çekilmesi için en uygun zaman nedir?
İmpact- kötü pozisyonlu bir diş şikayete yol açsın ya da açmasın 14
ila 22 yaşları arasında çekilmelidir. Genç yaşlardaki operasyonlar
teknik olarak daha kolaydır ve iyileşme daha çabuk olur. 40 yaşın
üstünde operasyonlar epey zorlaşır.Ayrıca yaşın artmasıyla birlikte
yan etkiler de artar ve iyileşme dönemi uzar.
Akut- aktif enfeksiyonun olduğu durumlarda (perikoronitis) diş
çekilebilir mi?
Genellikle hayır. Enfeksiyonun var olduğu bir durumda müdahale
edilirse enfeksiyon çevreye yayılır, yara iyileşmesi geç ve güç
olur. Lokal ağız hijyeni, antibiyotikler ve bazen de karşı çenedeki
yirmilik dişin çekimi ile enfeksiyon kontrol altına alınır.
Diğer diş çekimlerinden farklı mıdır?
Yirmilik dişin konum,şekil ve boyutuna bağlı olarak uygulanacak
işlemin zorluk derecesi değişir. Basit bir çekimden sonra hafif bir
şişlik, ağrı ve kanama olabilir. Daha özel işlemler gerektiren bazı
kompleks çekimler de uygulanabilmektedir. Dişhekiminizin alacağı
önlemler ve bulunacağı tavsiyeler yan etkileri minimalize eder.
Bu çekimi takiben -dry soket- denen bir iyileşme bozukluğu
yaşanabilir. Çekim boşluğunda kan birikmez ve ağrı da gelişebilir.
Birkaç gün içinde durum düzelir. Ayrıca dişhekiminin tavsiyelerine
uyulduğu takdirde bu olayla hiç de karşılaşılmayabilir.
İleri yaşlarda kemik yapısı yoğunlaştığı ve esneklik azaldığı için
çekim zorlaşır, iyileşme yavaşlar.
Operasyon sonrası bakım
Yara yeri kurcalanmamalıdır. Yoksa ağrı, enfeksiyon veya kanama
gelişebilir.
İlk 24 saat boyunca o taraf ile çiğneme yapılmamalıdır.
İlk 24 saat sigara içilmemelidir. Çünkü sigara kanamayı arttırıp
iyileşmeyi bozar.
Tükürülmemelidir. Yoksa kanama artar ve pıhtı yerinden
oynayabilir.
Kanama kontrol edilmeli. Eğer dikiş atılmamışsa steril gazlı bezle
tampon yapılır. Pıhtı oluşumu için tampon yarım saat ağızda
tutulmalıdır. Tampon alındıktan sonra kanama devam ediyorsa yeni
bir tane konur.
Şişkinliğin kontrolü. Operasyon sonrası bölgeye soğuk bir tampon
uygulayarak dolaşım yavaşlatılır ve yüzün şişmesinin önüne geçilir.
Uygulama şöyle olmalıdır: 20 dakika soğuk tampon- 20 dakika ara-
tekrar 20 dakika soğuk tampon şeklindeki periyotlarla devam
edilir.
İlk 24 saatten sonra her 2 saatte bir ılık tuzlu suyla ağzı gargara
yapmak gerekir. karışım 1 bardak ılık suya 1 çay kaşığı tuz koymak
suretiyle hazırlanır.