'Çakma' bankalara dikkat!
İnternet üzerinden alenen reklamlarını yapan, Facebook ve Twitter'a kadar uzanan uyanıklardan bazıları 'buzdolabı' satıyor görüntüsünde...
POS'LARA KARA LİSTE GELİYOR
Banka olmadıkları halde 'kredi kartı borcunu yapılandıranların'
sayısı artınca BDDK ve TBB olayı takibe aldı. Hazırlanan yeni yasa
ile bu işlemi yapanlar için POS kara listesi oluşturulacak.
4 BİN POS ŞİMDİDEN YAKALANDI
TBB, şimdiye kadar 4 bine yakın POS cihazının amacı dışında
kullanıldığını tespit edip yakaladı ve cihazları iptal etti. Ancak
yasa olmadığı için yeniden gidip POS cihazı alınabiliyor.
İŞTE ÇAKMA BANKALARIN YÖNTEMLERİ
Kredi kartı borcunu ödeme güçlüğü çekenlerin en çok başvurduğu
yöntem, asgari tutarı ödeyip borcu ötelemek. Örneğin 10 bin lira
kredi kartı borcu olan kişi asgari tutarını öderse yılda karşısına
5-6 bin liralık faiz yükü çıkabiliyor.
BORCU KAPATIYORLAR
Beyaz eşya, elektronikçi şapkası da bulunan çakma
bankalar, bu kredi kartı sahiplerine önce 10 bin lira verip bankaya
olan borcu bir kerede kapatıyor. Ardından da olmayan buzdolabını,
televizyonu kart sahibine satmış gibi işlem yapıyor.
ÜZERLERİNDE RİSK YOK
Kart sahibi, söz konusu 10 bin lira karşılığında, bu kişilerden 11
bin 500-12 bin liraya buzdolabı, cep telefonu almış gibi
gösteriliyor. Ödeme de kart sahibinin kredi kartı üzerinden POS
makineleri ile yapılıyor.
BUZDOLABI BANKASI
Kart sahibinin 10 bin liralık borcu bir anda, aylık 975-1000 lira
taksitle 12 aya bölünmüş oluyor. Söz konusu borç-alacak ilişkisi
yine banka ile kart sahibi arasında kalıyor. İşlemi yapan da hiç
risk almadan yüzde 20'ye varan oranda para kazanıyor.
GÖSTERE GÖSTERE KAÇAK
Kredi kartı borçlarının dağ gibi yığılması beyaz eşya ve elektronik
satışı yapan binlerce işletmeyi banka yaptı. Özellikle kredi kartı
borcunun asgari ödeme tutarını ödeyerek borcunu sürdürmeye
çalışanlara yönelik olarak geliştirilen yöntem ile beyaz eşya ve
elektronik satıcıları kişinin kredi kartı borcunu nakit olarak
ödüyor. Ardından kart borcu olan vatandaşın kartından üstüne faiz
de koyarak borcu 12 taksit halinde tahsil edecek şekilde alıyor.
Kart sahibi vatandaşa buzdolabı, çamaşır makinesi veya elektronik
eşya satılmış gibi kredi kartına borç yükleniyor. Tabii kişinin
aldığı buzdolabı, çamaşır makinesi veya elektronik eşyanın fiyatı
değil borcunun miktarı fiyatı belirliyor. Vatandaşın borcunu ödeyen
firma bu tutarın üstüne yüzde 15 ile 20 faiz koyarak vatandaşı yine
bankaya borçlandırıyor.
RİSK YİNE BANKADA
Firma 12 ay boyunca kredi taksitleri geldikçe parasını ve yüzde 20
faizini alıyor. Bu arada kredi kartı borcunu taksitlendirmiş olan
vatandaş eğer ödemelerini yine aksatırsa banka yine alacağını
alamıyor. Beyaz eşya ve elektronikçiler bir nevi bankaların kredi
kartı ile hem bankanın alması gereken faizi cebine koyuyor hem de
riski yine bankaya yıkıyor. Ancak eğer vatandaş borcunu vadesinde
öderse bankaların uyguladığı aylık yüzde 3'ü geçen ve yıllık olarak
yüzde 40'a varan gecikme faizi yerine yüzde 20 faiz vererek
borcundan kurtulmuş oluyor.
YÜZLERCE SİTE VAR
Şimdiye kadar altın ve kontör alım satımı ile gerçekleştirilen
işlemler artık internette danışmanlık şirketi veya kredi kartı
yapılandırma şirketi adıyla açıkça yapılıyor. Yüzlerce sitede
bulunan ilanlar sosyal paylaşım siteleri Facebook ve Twitter'e
kadar uzanmış durumda. Burada verilen telefon numaraları ve e-mail
adresleri ile müşterilerle bağlantı kuruluyor. İnternette yapılacak
işlem de ayrıntılarıyla ve verilen örneklerle anlatılıyor. Yapılan
işlemin tamamen yasal olduğu da vurgulanıyor. Danışmanlık şirketi
adıyla açılan sitelerde satış danışmanlık şirketinin üst kuruluşu
olan beyaz eşya bayi veya elektronikçiden yapılıyor. Bazı bayiler
sadece satış yapılmış gibi gösterip bunun vergisini öderken
bazıları işi daha da sağlama almak için önce malı satıp sonra geri
alınmış gibi göstererek her iki işlemi de belgelendiriyor. Tabii
bunun vergisini de ödüyor.
'İSTERSENİZ FATURA DA KESERİZ'
Telefonla ulaşılan danışmanlık şirketi yetkilisi
“İsterseniz fatura da keseriz. Yaptığımız işlem tamamen
yasal. Ne bankalar ne de Maliye hiçbir şey iddia edemez”
diyerek müşterileri yasal bir işlem yapıldığına inandırıp kazanmaya
çalışıyor. Tabii bu arada ödenecek olan faizin bankaların faizinin
yarısı kadar olduğunu da eklemeyi unutmuyor.
FAİZ YÜZDE 15-20 ARASINDA
Verilen örneklerde ise bankaların asgari ödemeyi yapan
müşterilerine aylık yüzde 4-5 yıllık yüzde 50-60 faiz uyguladığı
banka ile anlaşılması halinde bile en az yıllık yüzde 30 faizin söz
konusu olduğu oysa bu sistem ile yıllık yüzde 15 faiz ile borçtan
kutulunabileceği belirtiliyor. Bayiler internet ilanlarında kart
borcu yapılandırmasının hiçbir belge istemeden kısa süre içinde
tamamlandığını belirtiyor, “Siz çayınızı içerken, biz tüm
işlemlerinizi 20 dakikada tamamlıyoruz” diyorlar. Bayez aşya
bayileri 12 ay taksit yaptıkları için vatandaşların kredi kartı
borcu 12 eşit takside bölünebiliyor.
12 AY TAKSİT YAPIYORLAR
Eskiden gizli saklı altın ve kontör ile yapılan kredi kartı borcunu
kaçak yapılandırma işlemi artık internette açık açık yapılmaya
başlandı. Beyaz eşya ve elektronik mal satışı yapılıp geri alınarak
yapılan işlem ile kart borcu olanların borcu ödenip 12 takside
bölünüyor. Yüzde 15-20 faiz alınıyor
BELGE İSTEMİYORLAR 20 DAKİKADA İŞLEM TAMAM
Bayiler internet ilanlarında kart borcu yapılandırmasının hiçbir
belge istemeden kısa süre içinde tamamlandığını belirtiyor,
“Siz çayınızı içerken, biz tüm işlemlerinizi 20 dakikada
tamamlıyoruz” diyorlar.
YÜZDE 9.5'İ BATIK
Kredi kartında batık oranı geçen yıl çıkarılan 'af'fa (yeniden
yapılandırma) rağmen, diğer kredilerdeki takip oranıyla
kıyaslandığında hâlâ yüksek seyrediyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankası'nın 5 Kasım 2010 tarihli verileri itibarıyla, toplam kredi
kartı borcu 41 milyar 589 milyon liraya ulaşırken, bu tutarın yüzde
9.5'i, yani 3 milyar 990 milyon lirası batık durumda. Haziran
2009'da açıklanan yeniden yapılandırma yasasına rağmen, son bir
yılda kredi kartında batık tutarı sadece 218 milyon TL azaldı.
Kasım 2009'da 4 milyar 208 milyon lira olan kredi kartı batık
tutarı, 5 Kasım 2010 itibarıyla 3 milyar 990 milyon liraya
düştü.
EN FAZLA BATIK 2009'DA
Tüm yıllar itibarıyla bakıldığında kredi kartı borcunu ödemeyen
kişi sayısı toplamda 1 milyon 446 bine ulaşırken, 2010 yılında
kredi kartı ödemeyen kişi sayısı 389 bin 475 oldu. Yıllar
itibarıyla borç ödemeyen kişi sayısı incelendiğinde en fazla borç
ödememenin, krizin derinleştiği 2009 yılında gerçekleştiği
gözleniyor. 2009'da toplam 499 bin 220 kişi kredi kartı borcunu
ödemeyerek batık durumuna düştü.