İnme inmek ne demektir?
İnme inmek ne demektir?
Beyin krizi” yani inme, erişkinlerde kalp hastalığı ve kanserden
sonra en yaygın ölüm ve sakatlık nedeni olarak tanımlanıyor.
Ailesel yatkınlık, kronik hastalıklar ve yaşlanma inme için başlıca
risklerin başında geliyor ancak düzensiz yaşam tarzı ve kontrolsüz
beslenme de inmeye zemin hazırlayacak önemli faktörler olarak
gösteriliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden
Prof. Dr. Sevin Balkan, inme ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Beyin krizi damarlarda tıkanma ve yırtılma ile
gerçekleşiyor
İnme, beynin bir bölgesinde kan akımının engellenmesi ya da beyin
damarından kanın dışarı sızması sonucu beyin dokusunda oluşan bir
harabiyettir. İnme olgularının %80’i iskemiktir (Beyne kan akımını
sağlayan damarlardan biri aniden pıhtı ile tıkanır), geri kalanı
ise hemorajikdir (Beyin damarlarından biri ani şekilde yırtılır ve
kan beyin dokusu içine sızar; buna halk arasında beyin kanaması
denir.) Bunların sonucunda hastada 24 saatten uzun süren bir
fonksiyon kaybı oluşur.
Vücudun bir yarısında yüz, kol veya bacakta oluşan uyuşukluk,
kuvvetsizlik, konuşma ve/veya anlama sorunu, bir veya iki gözde
görme sorunu, denge bozukluğu, yürüyememe, baş dönmesi, bulantı,
kusma, şiddetli baş ağrısı, bilinç değişikliği inmenin sık görülen
belirtileridir. Bazı kişilerde bu belirtiler çok kısa sürer (Birkaç
dakika veya saat) ve sonra tamamen geçer. Bu duruma ‘Geçici iskemik
atak’ denir. Rahatsızlık ihmal edilmemelidir çünkü bu kişilerin
%40- 50’sinde bir yıl içinde inme geçirme riski vardır.
Risk altında olabilirsiniz
İnme her yaşta olabilirse de 40 yaşın altında oldukça seyrektir.
Hastaların ¾’ü 65 yaş üzerindedir. Erkeklerde kadınlara göre daha
sık görülür. Yaşlanma ile birlikte sık görülen problemler ile
kişinin yaşam tarzı ve alışkanlıkları inme için risktir. Kontrolsüz
hipertansiyon, şeker ve kalp hastalığı, sigara kullanımı, yüksek
kolesterol düzeyi, hareketsiz yaşam tarzı, karotis arterinde (şah
damarı) hastalığı, önceden geçici iskemik atak geçirmek inme
riskine yatkınlığı artırır.
Boyun ve beyin damarları da
görüntülenmelidir
İlk olarak nörolog tarafından hastanın nörolojik muayenesi yapılır.
Bilgisayarlı tomografi (BT), Manyetik Rezonans (MR) gibi
görüntüleme yöntemleri ile beyin değerlendirilir.
Elektrokardiyografi (EKG) ile kalp değerlendirmesi yapılır.
Ekokardiyografi ve Holter incelemeleri de kalp kaynaklı pıhtıların
araştırılmasında önemli ölçüde yardımcıdır. DUS (Doppler
ultrasonografi veya BTA (BT anjiyografi), MRA (MR anjiyografi), DSA
(dijital substraksiyon anjiyografi) gibi yöntemlerle boyun ve beyin
damarlarının ayrıntılı görüntülenmesi mümkün olabilmektedir. Kan
tahlili incelemeleri de inme nedenini araştırmak amacıyla
yapılır.
Tedavide ilk 3 saat çok önemli
İnmede ‘Ne Kadar Erken Müdahale = O Kadar Az Beyin Hasarı’dır.
Belirtilerin başlamasını izleyen ilk 3 saat içinde, hastanın tıbbi
durumu uygunsa, damardan uygulanan ‘damar açıcı tedavi (Trombolitik
tedavi) yapılabilmektedir. Bu tedavinin mutlaka uygun koşulları
sağlayabilen merkezlerde ve eğitimli bir inme ekibinin kontrolünde
yapılması gerekir. Bu uygulama dışında; klasik olarak, inme
tedavisi ‘ağızdan ilaç tedavisi’ ve ‘rehabilitasyon tedavisi’
başlıkları altında toplanır. Bu tedavilerin sürekliliği ve
kontrolleri çok önemlidir.
Bunların dışında bir diğer tedavi de cerrahi/ girişimsel tedavi
yöntemidir. Yapılan incelemeler sonucu damarda yüzde 70’in üzerinde
darlık tespit edilirse, darlık kateter yardımıyla damar içine
girilerek stent konulması ile veya endarterektomi denen cerrahi
yolla açılır.
İnme riskini azaltmak için kalp sağlığınızı da
koruyun
Hiç inme geçirmemiş, ancak risk faktörlerini taşıyan kişilerde,
birincil korunma tedavisi olarak tansiyon, kan şekeri ve yağlar
kontrol altında tutulmalı, egzersiz yapmaya dikkat edilmeli,
bilinen kalp hastalığı varsa tedavi edilmeli, sigara ve alkolden
uzak durulmalıdır. Bunların dışında karotis damarı darlığı varsa
dikkatle izlenmeli ve gerekiyorsa darlık giderilmelidir. Sonuç
olarak; inmeden korunmanın esasını yukarıda tanımlanan risk
faktörlerinin giderilmesi oluşturmaktadır.