'Zazalar Kürt mü?' tartışması meclise taşındı

Son yıllarda sık sık gündeme gelen, "Zazalar Kürt müdür?" tartışması Meclis'e de taşındı. Meclis'te kurulan çözüm komisyonuna bilgi veren Koç Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Şener Aktürk, "Bir samimiyet ve hakkaniyet testi olarak Diyarbakır'da Kürtler için ne istiyorsak Kırcaali'de Türkler, Mardin'de Araplar, Kerkük'te Türkmenler, Rize'de Lazlar ve Bingöl'de Zazalar için de benzer hakların meşru ve makul olduğunu kabul etmemiz gerekiyor... Türkiye'nin bütün illerinde değişik yoğunluklarda yaşayan Arap, Boşnak, Çerkez, Gürcü, Kürt, Laz, Zaza ve diğer etnik kökenlerden gelen vatandaşlar nüfusun önemli bir kısmını oluşturuyorlarsa, yerel temsilcileri aracılığıyla Türkçe'nin dışındaki dillerde de belediye hizmetlerinin verilmesini talep edebilir" dedi.

Aktürk'ün bu sözlerine BDP Tunceli Milletvekili Sabahat Tuncel, "Zazalar da Kürt" diyerek tepki gösterdi. AK Parti Adıyaman Milletvekili Mehmet Metiner, "Eğer siz Türklük üzerinden geliştirilen sorunlu alanın bir başka versiyonunu Kürtlük üzerinden tanımlarsanız, o zaman kendinizle çelişmiş olursunuz. ‘Zazalar Zazadır' diye bir slogan hatırlıyorum. Kendim Kürdüm ama bir Zaza kendini Kürt mü tanımlar, Zaza mı tanımlar? Kendini sadece Zaza tanımladığı için ona ayrımcı gözle mi bakacağım. Onun tarihsel geçmişine uzanıp Kürt olduğunu mu kanıtlamaya çalışacağım. Bütün bu uğraşlar Kültür üzerinden bir etnisite, başka bir deyişle bir etnisite mühendisliğinin ifadesidir. Kürtlük inkar edildi. Bu çerçevede Zazalar'ın da kimliğinin inkar edilmediği bir Kürt tanımına ihtiyacımız var. Zazalar'ın da etnik kimliklerini inkar etmememiz gerekiyor" dedi.

3 AYRI İDDİA

TBMM'ye de yansıyan Zazalar hakkında 3 ayrı iddia var. Dünyaca ünlü Alman dil bilimci Prof. Dr. Jost Gippert'e göre Zazaca, İrani dil grubundan bir dil ve Kürtçeden tamamen ayrı. BDP'ye yakın çevrelere göre ise Zazaların ayrı bir millet olduğunu savunanlar Kürtlerin siyasi birliğini bölmek istiyor. Bir diğer iddia ise Zazaların Türk olduğu yönünde.

NERELERDE YAŞIYORLAR

Nüfuslarının 4 milyon civarında olduğu tahmin edilen Zazalar; ağırlıklı olarak Tunceli, Bingöl, Erzincan, Elazığ, Diyarbakır, Sivas, Erzurum, Malatya, Bitlis, Batman illerinin belli bölgelerinde yaşıyor. Alevi ve Sünni mezheplerinde olan Zazalar, Türkiye'nin dışında başta Avrupa olmak üzere birçok ülkede yaşıyor. Yurtdışında da 300 bin Zaza'nın olduğu tahmin ediliyor.

ÜNLÜ ZAZALAR

Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, BDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş, CHP Tunceli Milletvekili Hüseyin Aygün, işadamı Abdullah Kiğılı, sanatçılar Yılmaz Güney, Mahsun Kırmızıgül, Servet Kocakaya, Necati Şaşmaz, Fatih Kısaparmak, Ceylan, Alişan, Seher Dilovan'ın Zaza olduğu biliniyor.

İşte "Zazalar Kürt müdür?" tartışmasında görüşler:

TÜRK MİLLİYETÇİLERİ GİBİLER
Hüseyin Aygün (CHP Tunceli Milletvekili): Zazacayla Kürtçe ayrı diller. Biri İrani diller ailesine mensup diğeri başka bir aileden geliyor. Dillerin genel iskeletinin farklı olmasının yanı sıra bugünkü günlük konuşmada da bütünüyle farklılaşmış durumda. Zazaca konuşan biriyle Kürtçe konuşan bir kişi günlük hayatta birbirlerini anlayamıyorlar. Zazalar ırki olarak da Kürt değillerdir. Zazaların Kürt olduklarını savunan ve bunu dayatan BDP'liler, bir zamanlar ‘Kürtler de Türktür. Dağda yürürken kart kurt diye ses çıktığı için onlara Kürt deniliyor' diyen Türk milliyetçilerinden farklı bir şey yapmıyorlar.

BİLİMSEL HİÇBİR YÖNÜ YOK
Zülfü Selcan (Tunceli Üniversitesi Zazaca Bölüm Başkanı): İrani diller familyası 40 dili içinde barındırır. Zazaca da bu diller içinde, başlı başına bir dildir. Kürtçe ayrı, Zazaca ayrı bir dildir. Bir dil demek başlı başına etnik grup ve halk demektir. Zazaların Kürt olduğu iddiası tamamen siyasidir. Bu iddia, ‘Biz burada bir devlet kuracağız, yer adlarını da şöyle yapacağız, burada konuşulan diller de belli bir dilin lehçesi sayılacak ve onları asimile edeceğiz' anlamını taşır. Tamamen siyasi bir iddiadır ve bilimsel hiçbir yönü yoktur.

FARSLARLA KARIŞMIŞ TÜRKLER
Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu (MHP Kayseri Milletvekili): Zazaların, Kürtlükle alakaları yok. Amerikalı bilim adamı Prof. Dr. David Magie'nin yazdığı Osmanlı İmparatorluğu'nda doğudaki aşiret ve grupları incelediği yazısında ‘Türklerin biraz Arap ve Farslarla karışmış olanlarıdır' diyor. Ben de buna inanıyorum. Kürtler sayılarını fazla göstermek için bunu yapıyorlar. Tunceli'de birçok kişi Zazayız diyor bu da yanlış. Başta İzol aşireti olmak üzere Afşarlar var. Bu iddiayı ortaya atanlara göre Seyit Rıza da Kürt. Oysa Seyit Rıza Horasan erenlerinden bir Türkmen. Hatta 1938'deki görüşmelerde ‘beni Türkmenistan'a, Horasan'a gönderin' diyor.

SAYGILI OLSUNLAR
Yrd. Doç. Dr. Ali Kemal Özcan (Tunceli Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı): Zazalar ve Kürtler akrabadırlar. Filistinlilerle İsrailliler de akrabadır. Akrabalık ilişkisi farklı, dil farklıdır. Ben bir araştırmamda Kürtçe ve Zazaca'da en çok kullanılan ve eğitimle insan dağarcığına girmemiş 200 kelime seçtim. Aynı araştırmayı Almanca ve İngilizce için de yaptım. Almanca ve İngilizce yüzde 12'lik bir farkla birbirine daha yakın çıktı. Zazaların Kürt olduğunu iddia edenler Türk asimilasyoncu geleneğinin Kürtlere yaptığını Zazalara yapıyor. 80 yıldır Kürtler, dillerinden hareketle Türk olmadıklarını ispatlamak için uğraştılar. Saygılı olmalılar.

EHİL ELLERE BIRAKILMALI
Mesut Yeğen (Kürt Tarihi Dergisi Genel Yayın Yönetmeni): Bu profesyonel bir tartışmadır. Siyasetin de bu tartışmaya katılmasını zorlayan sebepler var. Bir kısım Zaza entelektüel, Zazacanın Kürtçe'nin içinde erimesinden endişe ediyorlar. Buna karşın Kürt siyasetinin tedbir almasını bekliyorlar. Bir taraftan da devlet eliyle Kürtler arasındaki siyasi ve toplumsal birliği önlemek için teşvik edilen bir kısım Zaza, Kürt siyasetini mütehakkim ve asimilasyoncu göstermek için kullanıyor. Tartışma ehil ellere bırakılmalı. Kürt siyaseti Zazalar ve Zazalık adına kim ne talep ediyorsa bu talepleri karşılamak için güçlü teminatlar vermeli.

ZAZALAR EN ESKİ KÜRTLERDİR

Adil Zozani (BDP Hakkari Milletvekili) : 2008 yılında yapılan bir MGK toplantısından sonra Zazaların Kürtlerden ayrıştırılması gibi bir politika esas alındı. Zazaca Kürtçe'nin en kadim lehçesidir. Kürtçenin atası sayılan Avesta diline en yakın olan lehçedir. Zaten bu dili Zazaca değil Kürtçe'nin Dımli lehçesi olarak adlandırıyoruz. Zazaların ayrı bir millet olduğunu iddia etmek Kürtleri bölüp, iradelerini zayıf düşürmek ve siyaseten zor durumda bırakmak gayretleridir. Zazalar en eski Kürtlerdir. Son dönemlerde dilden anlamayan dilbilimciler türedi. Böylesi bilimsel bir tartışmayı sistemin yarattığı ayrışma siyasetine teşne olmaları üzücüdür.

İNAN GEDİK / HABERTÜRK İNTERNET SİTESİ